Fiscale fraude: groen licht voor nieuw detectiesysteem via “datamining”

De Kamer zet een nieuwe stap in de strijd tegen fiscale fraude. De commissie Financiën heeft een wetsontwerp goedgekeurd dat het mogelijk maakt voor de FOD Financiën om datamining te gebruiken, het kruisen van verschillende databanken, om sneller verdachte situaties op te sporen.

Het ontwerp moet nu nog besproken worden in de plenaire vergadering, maar een belangrijke horde is genomen.

Wat wil de overheid precies doen?

Het idee is eenvoudig:

Speciaal aangeduide ambtenaren zullen fiscale gegevens kunnen vergelijken met de gegevens uit het Centraal Aanspreekpunt (CAP) van de Nationale Bank, waar onder andere bankrekeningen en bepaalde financiële contracten geregistreerd staan.

Door die informatie te combineren, kan de administratie sneller profielen met een hoog frauderisico herkennen.

Belangrijk: de gegevens blijven geanonimiseerd. Pas wanneer er echte aanwijzingen van fraude zijn, mag de identiteit van de betrokken personen worden vrijgegeven.

Waarom zoveel discussie?

Omdat het hier gaat over zeer gevoelige informatie, en sommigen vrezen dat de overheid te ver zou kunnen gaan.

Vincent Van Quickenborne (Open Vld) heeft zijn standpunten uitvoerig verdedigd en verschillende amendementen ingediend om het gebruik van de gegevens strikter te omkaderen.

Minister Jan Jambon (N-VA) probeerde te kalmeren en benadrukte dat:

• de analyses onder controle blijven,
• de identiteiten verborgen blijven,
• en dat enkel duidelijk verdachte situaties verder onderzocht zullen worden.

Zelfs binnen de liberalen heerst verdeeldheid

Ook binnen de meerderheid zijn niet alle liberale stemmen gerust.

Mathieu Michel (MR), voormalig staatssecretaris voor Privacy, herhaalde dat hij moeite heeft met het project:

“Ik denk er nog altijd hetzelfde over,” zei hij, verwijzend naar zijn eerdere bezwaren.

Hij onthield zich ook bij een belangrijk amendement over artificiële intelligentie.

Artificiële intelligentie blijft een gevoelig thema

Een amendement wilde het gebruik van AI in het dataminingproces uitdrukkelijk verbieden.

Waarom? Omdat sommigen vrezen dat krachtige algoritmes:

• automatisch burgers als “verdacht” zouden kunnen labelen,
• fouten of vooroordelen kunnen bevatten,
• of beslissingen zouden nemen zonder voldoende menselijke controle.

Volgens minister Jambon is dat hier niet aan de orde: de gebruikte technieken zouden geen AI zijn, maar eenvoudigere algoritmes. Een verbod zou dus overbodig zijn.

Hoe gaat het verder?

Het wetsontwerp werd meerderheid tegen oppositie goedgekeurd, met onthouding van Vlaams Belang.

De volgende stap is de bespreking in de plenaire vergadering.

Maar één ding is duidelijk: De discussie tussen fraudebestrijding en privacybescherming zal de komende maanden nog hard verdergaan.